polski
Badanie losów absolwentów
Badanie losów i karier absolwentów stanowi ważny element zarządzania wyższą uczelnią. Umożliwia zdobycie podstawowej wiedzy o tym, co absolwenci sądzą o warunkach studiów na uczelni, o programach nauczania, jakości i przydatności studiów w uzyskaniu zatrudnienia, ciekawej pracy lub jakie trudności napotkali na rynku pracy. Badania losów i karier zawodowych absolwentów uczelni ujawniają występowanie pewnego nadmiaru kwalifikacji w stosunku do wymagań zadań zawodowych czy niedoboru lub braków pewnych elementów wiedzy lub umiejętności, których uczelnia z różnych przyczyn nie ukształtowała.
Absolwent jest źródłem informacji. W świetle tych informacji ocenia się uczelnianie przygotowanie zawodowe jako wystarczające lub niewystarczające, a poza tym ukazuje się, na jakim „odcinku zawodowym” absolwent niedomaga.
Aby ulepszyć jakość i strukturę kształcenia, uczelnie powinny systematycznie badać losy i kariery absolwentów (np. co trzy lata). Absolwenci – w pierwszych latach po studiach – mogą w sposób w miarę obiektywny ocenić przydatność zdobytej wiedzy. Na podstawie badań losów i karier absolwentów uczelnie mogą rozważyć program zmian struktury kształcenia (roli różnych przedmiotów nauczania), warunków kształcenia (biblioteka, pomoce naukowe, pracownie i laboratoria, stosunek pracowników administracji uczelni do studentów itp.), dostosowanie kierunków i treści kształcenia do zmieniającego się popytu na pracę w danej dziedzinie gospodarki.
W ten sposób można opisywać stan przygotowania, a jednocześnie weryfikować na tle potrzeb gospodarczych słuszność i efektywność wysiłków uczelni i wykładowców.
Wyniki badań losów i karier zawodowych absolwentów stanowią zasadnicze elementy oceny rzeczywistego stanu przygotowania zawodowego absolwentów, wskazują czy dana uczelnia kształci specjalistów pożądanych przez rynek pracy i diagnozują ewentualne przeszkody, a wzbogacone o informacje dotyczące prognoz popytu na pracę stwarzają podstawy do projektowania zmian, których celem jest usprawnienie systemu kształcenia zawodowego na poziomie wyższym.
Czynniki determinujące rosnące znaczenie badań losów absolwentów.
W najbliższych latach (2011–2020) zwiększy się rola i ranga badań losów absolwentów. Czasy łatwej rekrutacji na studia się kończą. W najbliższych latach zmienią się radykalnie warunki zewnętrzne funkcjonowania uczelni wyższych; szczególną rolę odegrają dwa nowe determinanty: nowa sytuacja na rynku pracy i zmiany demograficzne.
Zmiana sytuacji na rynku pracy absolwentów szkół wyższych
Od paru lat obserwujemy pogorszenie szans znalezienia przez absolwentów szkół wyższych odpowiedniej pracy. Bezrobocie osób z wyższym wykształceniem rośnie gwałtownie: liczba bezrobotnych w 2009 r. zwiększyła się o 50% – ze 144 tys. w IV kwartale 2008 r. do 216 tys. osób w 2009 r. Bezrobocie ogółem wzrosło w tym okresie o 27% (wg danych BAEL). Faktyczne bezrobocie jawne i ukryte (osoby wykonujące prace nie wymagające wyższego wykształcenia) jest znacznie wyższe.
W latach 2006–2015 liczba absolwentów szkół wyższych sięga 400–450 tys. rocznie. Gospodarka polska, jak dotąd, nie jest zdolna wchłonąć tak wielkiej liczby absolwentów. Z badań urzędów pracy wynika jednak wielkie zróżnicowanie szans znalezienia odpowiedniej pracy przez absolwentów różnych kierunków studiów i różnych uczelni. Są kierunki studiów, po ukończeniu których 90–95% absolwentów znajduje w krótkim czasie prace, ale są i takie kierunki i uczelnie, po których tylko 30–50% absolwentów znajduje pracę w okresie roku. Dlatego tak ważne jest poznanie losów zatrudnieniowych absolwentów i podjęcie wielu działań na rzecz dostosowania struktury, treści i form kształcenia do zmieniającego się zapotrzebowania gospodarki na absolwentów różnych kierunków studiów.
Gwałtowny spadek liczebności roczników w wieku studiów wyższych.
Zmiana sytuacji demograficznej stwarza zupełnie nowe wyzwania dla szkół wyższych w Polsce. W najbliższych latach (2011–2020) radykalnie zmniejszy się liczebność roczników w wieku studiów wyższych (19–24 lata): najpierw (2011–2015) o 654 tys. osób, a następnie (2016–2020) o dalsze 497 tys. osób. W sumie, w dziesięcioleciu 2011–2020 liczebność potencjalnych studentów zmniejszy się z 3,4 mln osób w 2010 r. do 2,3 mln zł w 2020 r., czyli aż o jedną trzecią. Szacujemy, że liczba studentów wskutek zmian demograficznych i braku odpowiednich ofert pracy zmniejszy się z 1,9 mln w 2010 r. do 1,2–1,3 mln w 2020 r.
